WAT IS DE NEOCATECHUMENALE WEG?
EEN THEOLOGISCH-CATECHETISCHE SYNTHESE ONDER DE MEEST ARMEN
De Neocatechumenale Weg ontstaat in 1964 in de barakken van Palomeras Altas, te Madrid (Spanje). Daar leefden mensen afkomstig uit de onderste lagen van de toenmalige samenleving: zigeuners en ‘quinquis’, grotendeels analfabeten, zwervers, dieven, prostituees, jonge criminelen, immigranten, enz. In dit milieu is het zaad van de Neocatechumenale Weg ontkiemd. Onder de armen en de gemarginaliseerden die de verkondiging van Christus’ dood en verrijzenis ontvangen, brengt de Heilige Geest een proces van christelijke initiatie tot stand, gebaseerd op het model van het catechumenaat van de vroege Kerk.
De Spaanse kunstschilder Francisco José Gómez Argüello (Kiko) won in 1959 de Nationale Prijs van Schilderkunst. Ondanks zijn succes, beleefde hij begin jaren ’60 een diepe existentiële crisis. Gedurende deze periode confronteerde hij zich met het lijden van de onschuldigen en het mysterie van de gekruisigde Christus, die aanwezig is in de laatsten van de aarde. Deze ervaring leidt hem tot het opgeven van zijn vroegere leven en, in de voetsporen van Charles de Foucauld, te gaan leven onder de armen van Palomeras Altas aan de rand van Madrid.
In deze situatie ontvangt hij de inspiratie van de Maagd Maria: “Er moeten christelijke gemeenschappen gevormd worden zoals de Heilige Familie van Nazareth, die in nederigheid, eenvoud en lof leven. De ander is Christus”.
De eveneens uit Spanje afkomstige Carmen Hernández, een Spaanse vrouw met een doctoraat in Scheikunde, ontvangt haar eerste theologische vorming in het Instituut van de Missionarissen van Christus Jezus. Zij behaalt het licentiaat in Theologie bij de Dominicanen van Valencia en ontdekt de vernieuwing van het Tweede Vaticaans Concilie door middel van liturgist mgr. Pedro Farnés Scherer.
Ze verblijft twee jaar in Israël, waar ze in contact komt met de levende traditie van het Joodse volk en de plaatsen in het Heilig Land. Daarna keert zij terug naar Madrid in de hoop een missionaire groep te stichten voor de evangelisatie van de mijnwerkers van Oruro (Bolivia), dankzij de toenmalige aartsbisschop van La Paz, mgr. Jorge Manrique Hurtado. Door middel van haar zus komt zij in contact met Kiko Argüello in de barakken van Palomeras, waar zij een barak bouwt aan de muur van een fabriek. Daar begint zij met Kiko samen te werken.
EERSTE GEMEENSCHAP IN DE BARAKKEN VAN PALOMERAS TE MADRID
Tijdens de tijd in de barakken ontstaat een theologisch-catechetische synthese, die later de ruggengraat van de Neocatechumenale Weg zou worden. Het kwam tot stand door verschillende factoren: het artistieke temperament van Kiko, zijn existentiële ervaring en zijn vorming als catechist in de beweging van de Cursillos de Cristiandad. Daarnaast ook door de elan voor de evangelisatie van Carmen, haar theologische vorming, en haar kennis van het Paasmysterie en de vernieuwing van het Tweede Vaticaans Concilie. Ten slotte door de sfeer die heerste onder de armsten in deze barakken. Deze specifieke omgeving was een soort laboratorium; hier ontwikkelde het neocatechumenaat zich als een proces van evangelisatie voor volwassenen.
Zo is de eerste gemeenschap ontstaan die op de driepoot is gebaseerd: Woord van God – Liturgie – Gemeenschap, die tot een broederlijke communio en tot een volwassen geloof leidt.
Deze nieuwe catechetische ervaring die ontstond in lijn met het proces van vernieuwing van het Tweede Vaticaans Concilie, werd positief ontvangen door de toenmalige aartsbisschop van Madrid, Mgr. Casimiro Morcillo. Hij moedigde de initiatoren van de Weg aan om deze ervaring te verspreiden in de parochies die erom zouden vragen. De ervaring verspreidde zich geleidelijk aan in het aartsbisdom Madrid, in Zamora en in andere Spaanse bisdommen.
DE WEG BEREIKT ROME
Nadat de eerste gemeenschap tot stand kwam onder de armen, werden Kiko en Carmen door enkele pastoors van Madrid en Zamora uitgenodigd om deze ervaring in hun parochies en in verschillende milieus te brengen. Daarna gaan zijn naar Rome, op uitnodiging van de Italiaanse priester monseigneur Dino Torreggiani, stichter van het Instituut van de Dienaren van de Kerk (een priestercongregatie die toegewijd was aan de pastoraal onder de uitgestotenen, zigeuners en migranten), waarvan het zaligverklaringsproces gestart is.
Torreggiani leert Kiko en Carmen kennen wanneer hij naar de catecheses luistert die zij geven in de parochie van Santiago, in de jaren ’66-’67. Hij bespeurt in de ervaring van Kiko en Carmen een antwoord voor de noodzaak om mensen die het verst van de Kerk zijn, te evangeliseren. Hij nodigt ze naar Rome uit, waar zij aankomen, begeleidt door een priester uit Sevilla.
Voordat zij echter de reis ondernemen, ontmoeten zij de aartsbisschop van Madrid, monseigneur Casimiro Morcillo, die Kiko en Carmen in de barakken had ondersteund en de uitbreiding van de Weg in de hoofdstad had bemoedigd. De aartsbisschop overhandigt hen een aanbevelingsbrief voor de vicaris van de Paus in Rome, Kardinaal Angelo Dell’Acqua, en een andere brief voor de Kardinaal van Florence, Ermenegildo Florit.
Kiko en Carmen komen in juli 1968 in Rome aan. Kort daarna brengt Torreggiani hen naar het Heiligdom van de Maagd Maria van Pompei (Napels), om hun missie toe te vertrouwen aan de Maagd Maria van Pompei, die heel bekend is in het land.
Don Dino vergezelt hen op bezoek bij enkele pastoors, waar ze uitleggen wat de Weg is en hoe het onder de meest armen van Madrid was begonnen. Maar niemand was geïnteresseerd in deze ervaring, omdat de vernieuwingen van het Concilie in veel parochies nog niet helemaal begrepen werden. Kiko zag in deze afwijzing de roeping van de Heer om opnieuw naar de barakken terug te keren, onder de armen van Borghetto Latino, aan de periferie van Rome. Daar waar hij wacht dat de Heer hem zijn wil openbaart.
Kiko vindt zijn plek in dit verlaten gebied van Rome. Enkele jongeren die daar werkzaam zijn, raken onder de indruk van zijn ervaring en nodigen hem uit naar een ontmoeting van de basisgemeenschap van Nemi (een plek niet ver van Rome).
Daar, in een zaal vol jongeren – bijna allemaal van linkse ideologie – vraagt men hem om zijn ervaring te geven. Sommige van deze jongeren nodigen Kiko later uit naar een Mis die muzikaal met gitaren wordt begeleidt, in de crypte van Romeinse parochie van de Canadese Martelaren. Aan het einde vragen de jongeren naar de mening van Kiko, en hij zegt hen: “De Kerk wordt niet door gitaren vernieuwd, maar door de aankondiging van het Kerygma en het Paasmysterie”.
Vervolgens brengt Kiko deze jongeren naar een retraite, waar de mogelijkheid wordt geboden om de catecheses van de Weg in hun parochie te beginnen.
En zo ontstaat, op 2 november 1968, de eerste neocatechumenale gemeenschap van de Canadese Martelaren, bestaande uit 70 personen.
De Weg begint zich uit te breiden in andere parochies. Het catechistenteam bestaande uit Kiko en Carmen, wordt uitgebreid met Pater Mario Pezzi.
DE WEG, VRUCHT VAN HET TWEEDE VATICAANS CONCILIE
In 1974 erkent de Heilige Paus Paulus VI, in een audiëntie aan de eerste neocatechumenale gemeenschappen, de Weg als een vrucht van het Tweede Vaticaans Concilie: “Zie hier de vruchten van het Concilie! Jullie doen na het doopsel wat de vroege Kerk vóór het doopsel deed: daarvóór of daarna is bijkomstig, zou ik zeggen. Het feit is dat jullie richten op de authenticiteit, op de volheid, de coherentie, de eerlijkheid van het christelijke leven. En dit is een zeer grote verdienste, die ons enorm troost (…)”. “Hoe veel blijdschap en hoop geven jullie ons met jullie aanwezigheid en jullie activiteit!”.
De latere pausen hebben de Weg bevorderd en erkend als vrucht en inspiratie van de Heilige Geest als hulp van de Kerk. Inclusief Johannes Paulus I, die Kiko en Carmen ontving toen hij Patriarch van Venetië was, om de Weg in zijn bisdom van start te laten gaan.
De Heilige Johannes Paulus II heeft de ontwikkeling van deze christelijke initiatie voor volwassenen een impuls gegeven, versterkt en bevorderd, door nieuwe missionaire en roepingsmodellen, zoals de families in missie en de instelling van de diocesane missionaire seminaries Redemptoris Mater, aan te moedigen.
In 1990 schreef de Heilige Johannes Paulus II de brief Ogniqualvolta: “Ik erken de Neocatechumenale Weg als een weg van katholieke vorming, die geldig is voor de samenleving en de huidige tijden” en “ik wens daarom nadrukkelijk dat de broeders in het bisschopsambt – samen met hun priesters – dit werk voor de nieuwe evangelisatie waarderen en helpen”.
EERSTE MISSIONAIRE VRUCHTEN MET DE HEILIGE JOHANNES PAULUS II
De Neocatechumenale Weg begint zich uit te breiden als weg van katholieke vorming en rijping van het geloof. De eerste vruchten en charisma’s van evangelisatie die eigen zijn aan deze kerkelijke realiteit, verschijnen. In 1986 bevordert de Heilige Johannes Paulus II het ontstaan van het eerste Seminarie Redemptoris Mater in Rome.
Vanaf het Jubileum met de jongeren in 1984 en de eerste Wereldjongerendag (WJD) die de Heilige Johannes Paulus II in 1986 bijeen riep, vergezellen duizenden jongeren van de Neocatechumenale Weg de Heilige Vader bij deze evenementen. Sindsdien organiseren de verantwoordelijken van de Weg, aansluitend aan elke WJD een roepingenbijeenkomst, waarbij honderden jongens en meisjes hun beschikbaarheid geven voor het priesterschap of het Godgewijde leven.
In 1988 zendt de Heilige Johannes Paulus II in de Italiaanse stad Porto San Giorgio, de eerste 100 families in missie uit om te evangeliseren in verschillende delen van de wereld.
In 1997 bevorderde de Heilige Johannes Paulus II de totstandkoming van de Statuten van de Neocatechumenale Weg.
GOEDKEURING VAN DE STATUTEN MET BENEDICTUS XVI
Ook Benedictus XVI heeft de missionaire ontwikkeling van de Weg begeleid, ondersteund en bemoedigd. In 2008 werden tijdens zijn pontificaat de Statuten definitief goedgekeurd door de Pauselijke Raad voor de Leken. Ook gaf de Congregatie voor de Geloofsleer in 2010 haar leerstellige goedkeuring voor het Catechetisch Directorium.
NIEUW IMPULS VAN PAUS FRANCISCUS
“Ik dank de Heer voor de blijdschap van jullie geloof en de grote ijver van jullie christelijke getuigenis, dankzij God! (…) Ik dank jullie voor alles wat jullie doen in de Kerk en in de wereld”, aldus Paus Franciscus tijdens de eerste audiëntie met de initiatiefnemers en de broeders en zusters van de Weg in 2014.
De huidige Paus heeft bij verschillende gelegenheden families in missie, priesters en nieuwe missio ad gentes plechtig uitgezonden in ontkerstende gebieden van de wereld.
Op 6 maart 2015 heeft de Paus tijdens een audiëntie met de Weg, zich met de volgende woorden gericht tot de initiatiefnemers en de aanwezige broeders en zusters van de Weg: “Ik begroet de initiatoren van de Neocatechumenale Weg, Kiko Argüello en Carmen Hernández, samen met pater Mario Pezzi; ook aan hen druk ik mijn waardering en bemoediging uit voor alles wat zij door middel van de Weg doen, ten dienste van de Kerk. Ik zeg altijd dat de Neocatechumenale Weg heel veel goed doet aan de Kerk!”.
DE WEG IN DE ACTUALITEIT
Op 19 juli 2016 sterft Carmen Hernández, samen met Kiko Argüello mede-initator van de Weg. Ze wordt begraven in het Seminarie Redemptoris Mater van Madrid. Omdat het internationale team niet compleet is, wordt op verzoek van de Heilige Stoel – en volgens wat in de Statuten van de Neocatechumenale Weg is bepaald – de Spaanse María Ascensión Romero, die 25 jaar lang itinerant in Rusland was, ingelijfd als lid van het internationale team.
De Neocatechumenale Weg is ten dienste aan de Bisschoppen en de Pastoors als weg van herontdekking van het doopsel en van de permanente vorming van het geloof, en wordt voorgesteld aan de gelovigen die in hun leven de rijkdom van de christelijke initiatie wensen te verlevendigen.
De Weg wordt beleefd in de parochies, in kleine gemeenschappen, die bestaan uit mensen van verschillende leeftijden en sociale status. De Weg brengt de gelovigen op geleidelijke wijze tot de intimiteit met Jezus Christus en verandert ze in actieve leden in de Kerk en geloofwaardige getuigen van de Blijde Boodschap. De Weg is ook een instrument voor de christelijke initiatie van volwassenen die zich voorbereiden om het doopsel te ontvangen.
Gegevens van de Neocatechumenale Weg
Geactualiseerd in november 2022:
Gemeenschappen: 21.066
Bisdommen: 1.366
Parochies: 6.293
Landen: 135
Missionaire diocesane seminaries:
Seminaries Redemptoris Mater: 121
Seminaristen: 1.900
Priesters die gevormd zijn in het SRM: 2.950
Families in missie:
Families in missie: 1.000 die evangeliseren in 212 Missio ad Gentes in 62 landen.
800 families in verschillende landen die de weg van geloof versterken en ondersteunen.
Families itinerantenteams: 300
HET INTERNATIONALE TEAM
Het internationale team verantwoordelijk voor de Weg bestaat sinds 2018 uit Kiko Argüello (verantwoordelijke van het team), María Ascensión Romero, en de priester Mario Pezzi. Vanaf het begin van de Weg in 1964 tot 2016 bestond het team uit Kiko Argüello en Carmen Hernández, initiatoren van de Weg, en pater Mario Pezzi. Na het overlijden van Carmen op 19 juli 2016, is María Ascensión Romero deel uit gaan maken van het team. Het internationale team bevordert de Neocatechumenale Weg over heel de wereld, met de medewerking van itinerante teams in elk land. Het internationale team leidt de verwezenlijking van de Neocatechumenale Weg en garandeert de authenticiteit ervan. Daarnaast is het team verantwoordelijk voor het tot stand brengen wat het team toekomt volgens de Statuten, overleg voeren dat men nodig acht, regelmatig contact houden met de diocesane Bisschoppen; zoals ook regelmatig contact hebben met onder andere, met het Dicasterie voor de Leken, de Familie en het Leven van de Heilige Stoel.
